Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới tại Bạch Vân Ngao Bác, Nội Mông Cổ. Phát hiện này không chỉ làm ngạc nhiên giới khoa học mà còn có tiềm năng thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21. Đất hiếm, được coi là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí hiện đại.
Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, nằm trong khu tự trị Nội Mông Cổ của Trung Quốc, chiếm đến 90% trữ lượng đất hiếm của Trung Quốc và gần 40% trữ lượng toàn cầu. Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó xác định rằng các mẫu đá thu thập được chứa hàm lượng đất hiếm cực cao.
Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng một hệ sinh thái hoàn chỉnh bao gồm khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm. Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Science Advances, đã tiết lộ rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm tại Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định trước đây, mà thực sự có nguồn gốc từ một đợt hoạt động magma diễn ra cách đây chỉ 430 triệu năm.
Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà các quốc gia phải đối mặt là công nghệ tách chiết đất hiếm, vốn là bí quyết được cho là chỉ Trung Quốc nắm vững trên quy mô công nghiệp.
Việc Bắc Kinh kiểm soát phần lớn thị trường đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm kiếm nguồn cung thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước. Trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua hướng tới năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không còn đơn thuần là một vấn đề kỹ thuật mà đã trở thành một vấn đề chiến lược và lợi ích sống còn đối với các quốc gia.
Trước những diễn biến này, thế giới đang dõi theo cách mà Trung Quốc sẽ tiếp tục khai thác và quản lý tài nguyên đất hiếm của mình, cũng như cách các quốc gia khác sẽ phản ứng để đảm bảo an ninh cung ứng cho loại tài nguyên chiến lược này.
