Bộ Chính trị đã đưa ra yêu cầu giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức bị tác động bởi sắp xếp tổ chức bộ máy. Trong kết luận số 183-KL/TW về triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Chính trị đã giao các cơ quan liên quan thực hiện một số nhiệm vụ quan trọng.

Thứ nhất, Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ công chức, viên chức cấp xã. Đồng thời, xây dựng bộ công cụ đánh giá hiệu quả công việc để làm thước đo chất lượng công chức, viên chức. Nhiệm vụ này cần hoàn thành trước ngày 31.8.2025.

Thứ hai, Bộ Nội vụ cùng các bộ, ngành liên quan sẽ nghiên cứu, ban hành hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành quy định về chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy. Đối tượng bao gồm cán bộ, công chức, viên chức và người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn và đã đủ tuổi nghỉ hưu. Ngoài ra, còn bao gồm cán bộ cấp xã trở lên đang hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động, chế độ bệnh binh và người lao động làm việc tại các Hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp huyện.

Bộ Tư pháp được giao nhiệm vụ rà soát, tổng hợp và lấy ý kiến các bộ, ngành để đề xuất phương án hoàn thiện pháp luật về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Đáng chú ý, Bộ Chính trị yêu cầu các bộ, ban, ngành và địa phương chỉ đạo xử lý giải quyết dứt điểm chế độ, chính sách đối với các đối tượng cán bộ, công chức chịu sự tác động do sắp xếp tổ chức bộ máy trước ngày 31.8.2025. Sau thời điểm này, việc giải quyết chế độ, chính sách sẽ kết thúc.

Để triển khai thực hiện, các cơ quan liên quan cần phải khẩn trương và nghiêm túc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Việc giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức bị tác động bởi sắp xếp tổ chức bộ máy là một việc quan trọng và cần được thực hiện một cách triệt để.

Trước những yêu cầu trên, các bộ, ngành và địa phương cần tập trung thực hiện và báo cáo kết quả về Đảng Cộng sản Việt Nam và Chính phủ theo quy định.

Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk vừa đề xuất hoàn thiện chế độ, chính sách về tiền lương và phụ cấp cho cán bộ, công chức, viên chức sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy. Mục đích của đề xuất này là nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Trong một tham luận về sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk gửi đến Bộ Nội vụ, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk cho biết rằng số lượng công chức được giao sau sắp xếp ở cấp tỉnh là 2.579 người, trong khi ở cấp xã là 7.151 người. Tổng số viên chức của tỉnh sau khi sắp xếp là 53.098 người. Về việc bố trí số lượng cấp phó của cơ quan chuyên môn, đơn vị sự nghiệp thuộc UBND cấp tỉnh, cấp xã cơ bản được đảm bảo theo quy định, với tổng số cấp phó trên địa bàn tỉnh sau khi sắp xếp là 1.746 người.

Các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và UBND các xã, phường đã triển khai bảo đảm thực hiện thủ tục hành chính, tổ chức tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả thủ tục hành chính thông suốt, không để bị gián đoạn. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk kiến nghị Chính phủ sớm ban hành các Nghị định có liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương hai cấp để địa phương có cơ sở tổ chức nghiên cứu, hướng dẫn, cụ thể hóa, triển khai đồng bộ, kịp thời.

Đồng thời, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk cũng đề nghị sớm ban hành hướng dẫn chung cho các địa phương trên cả nước về việc tiến hành triển khai điều chỉnh Quy hoạch tỉnh được phép triển khai ngay trong giai đoạn hiện nay hay chờ khi hoàn tất việc hợp nhất, sáp nhập tỉnh mới tiến hành điều chỉnh. Đặc biệt, Sở này cũng đề xuất nghiên cứu, rà soát, xây dựng, thực hiện cải cách chính sách tiền lương, hoàn thiện hướng dẫn về tiêu chuẩn chức danh, ngạch và chế độ, chính sách về tiền lương, phụ cấp đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk cũng kiến nghị các bộ, ngành rà soát, ban hành các thông tư, các văn bản quy định pháp lý có liên quan và kịp thời, hướng dẫn, giải đáp các khó khăn, vướng mắc của địa phương khi bước đầu thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Bên cạnh đó, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi cũng đề xuất sớm có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng hơn về thực hiện chế độ chính sách tiền lương được bảo lưu trong thời hạn 6 tháng.

Trong 6 tháng qua, Bộ Nội vụ đã tham mưu trình Chính phủ báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 về việc thực hiện cải cách tiền lương, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội theo quy định tại Nghị quyết số 142/2024/QH15 của Quốc hội. Chính phủ và các bộ, ngành liên quan đang tích cực triển khai các nội dung này để sớm hoàn thiện hệ thống chính sách tiền lương và phụ cấp cho cán bộ, công chức, viên chức.

Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiệu quả đòi hỏi một sự thay đổi về tư duy và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ. Mô hình này không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát và quản lý, mà còn hướng tới việc phục vụ người dân một cách tốt nhất. Trước đây, cán bộ cấp cơ sở thường đóng vai trò “người thi hành luật”, tập trung vào kiểm soát, giải quyết giấy tờ và quản lý nhân khẩu. Tuy nhiên, trong mô hình “chính quyền hành động”, đội ngũ cán bộ phải chuyển đổi từ tư duy hành chính sang tư duy phục vụ, từ việc “làm đúng quy trình” sang “làm đến nơi đến chốn”, giải quyết thấu đáo và làm cho dân tin, đồng thuận, ủng hộ.

Sau khi thực hiện phân cấp, phân quyền, số lượng giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính ở cấp xã tăng lên đột biến. Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Sa Huỳnh, việc hướng dẫn và xử lý hồ sơ diễn ra khá thông suốt, được Nhân dân đồng tình, đánh giá cao. Ông Nguyễn Văn Huấn, cư dân phường Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “So với trước thì việc giải quyết hồ sơ nay nhanh, gọn hơn. Thuận tiện hơn so với trước phải lên thị xã làm. Cán bộ ở đây rất nhạy bén”. Điều này cho thấy rằng, mô hình mới đang dần đáp ứng được nhu cầu của người dân.

Mô hình mới đòi hỏi đội ngũ cán bộ, công chức phải tập trung cao độ để thực hiện tốt. Ông Nguyễn Viết Thanh, Chủ tịch UBND phường Sa Huỳnh, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Trung tâm Phục vụ hành chính công của phường cơ bản đáp ứng cung cấp dịch vụ công cho nhân dân. Tập trung ứng dụng công nghệ thông tin xử lý hồ sơ trực tuyến cho người dân. Kiến nghị cấp thẩm quyền mở rộng đầu tư cơ sở vật chất phục vụ tốt hơn cho người dân”. Đây là một trong những thách thức mà mô hình này đang phải đối mặt.

Mục tiêu lâu dài là hình thành thế hệ công dân số, thông qua công tác đào tạo và tập huấn cho cả cán bộ, công chức và người dân. Ông Trần Ngọc Sang, Chủ tịch UBND phường Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: “Phường Đức Phổ trước hết là bố trí cán bộ đảm bảo phù hợp năng lực chuyên môn. Thứ hai là tổ chức tập huấn nâng cao trình độ, năng lực. Thứ ba là sắp xếp, hướng dẫn các quy trình xử lý để cán bộ triển khai nhiệm vụ rõ ràng, rành mạch, công tâm phục vụ người dân”. Việc đào tạo và tập huấn là một phần quan trọng trong việc xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiệu quả.

Dù còn nhiều việc cần làm, từ rà soát, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của từng cấp, sắp xếp, kiện toàn đội ngũ cán bộ đến ứng dụng công nghệ và hỗ trợ chuyển đổi số, nhưng với những ưu điểm nổi bật, mô hình mới đang từng bước hướng tới nền hành chính phục vụ, gần dân hơn, hiệu quả hơn. Ông Vũ Minh Tâm, Bí thư Đảng ủy phường Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cho rằng: “Qua phương thức lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền, anh em dần hiểu được và nắm được tinh thần phục vụ. Phải nói đến nay bước đầu đã khắc phục những khó khăn, trong đó các phòng ban chuyên môn đã chú trọng nâng cao chất lượng. Đặc biệt là tinh thần phục vụ của Trung tâm, qua đó đánh giá hài lòng của người dân, xem trung tâm là niềm tin và điểm tựa cho nhân dân”. Điều này cho thấy rằng, mô hình mới đang dần đạt được mục tiêu của mình.

Phương châm “làm hết việc chứ không làm hết giờ” đã và đang được thực hiện một cách thực chất nhất sau khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Những chuyển động tích cực ban đầu cho thấy rằng, thành công không thể chỉ đến từ văn bản hay nghị quyết, mà phải đến từ sự đồng thuận trong dân, quyết liệt trong lãnh đạo và tận tâm trong thực thi nhiệm vụ. Với sự cố gắng và nỗ lực của đội ngũ cán bộ, mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiệu quả sẽ tiếp tục được hoàn thiện và phát triển trong thời gian tới.

Sau hai tuần triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều cán bộ, công chức đã đặt câu hỏi liên quan đến Nghị định 178 về chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Một vấn đề được quan tâm đặc biệt là liệu cán bộ công chức cấp xã nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định 178 và Nghị định 67, sau đó được bầu làm bí thư chi bộ, có phải trả lại tiền trợ cấp đã nhận hay không.

Bộ Nội vụ đã có lời giải đáp cho vấn đề này. Cụ thể, căn cứ vào quy định tại Nghị định 178 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 67), cán bộ, công chức cấp xã đã nghỉ hưu trước tuổi và sau đó được bầu làm bí thư chi bộ thôn, tổ dân phố thì không phải hoàn trả lại tiền trợ cấp đã nhận. Điều này mang lại sự yên tâm cho những người này khi tiếp tục thực hiện nhiệm vụ mà không phải lo lắng về việc hoàn trả chế độ đã được giải quyết.

Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cũng trả lời một số câu hỏi khác liên quan đến việc thực hiện Nghị định 178. Về việc tính lương hiện hưởng để làm chế độ theo Nghị định 178 cho cán bộ, công chức làm công tác cơ yếu tại huyện ủy, Bộ Nội vụ cho biết rằng tại khoản 6 Điều 5 Nghị định số 178 (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 3 Điều 1 Nghị định số 67) đã quy định rõ tiền lương tháng hiện hưởng để tính hưởng chính sách, chế độ bao gồm các khoản phụ cấp. Các loại phụ cấp gồm: Phụ cấp chức vụ lãnh đạo; phụ cấp thâm niên vượt khung; phụ cấp thâm niên nghề; phụ cấp công vụ; phụ cấp ưu đãi theo nghề; phụ cấp trách nhiệm theo nghề; phụ cấp đảng đoàn thể chính trị – xã hội; phụ cấp đặc thù đối với lực lượng vũ trang.

Ngoài ra, về vấn đề công chức điều động về xã đặc biệt khó khăn sau sáp nhập có được hưởng phụ cấp mới hay không, Bộ Nội vụ cho hay rằng tại Điều 13 Nghị quyết số 76 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 đã quy định: Người dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, người hưởng lương trong lực lượng vũ trang trên địa bàn đơn vị hành chính sau sắp xếp tiếp tục hưởng chế độ, chính sách đặc thù áp dụng theo vùng, theo khu vực hoặc theo đơn vị hành chính như trước khi thực hiện sắp xếp cho đến khi có quyết định khác của cấp có thẩm quyền.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ban hành Công điện số 110 ngày 17/7, yêu cầu các bộ, ngành và địa phương khẩn trương triển khai các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các Trung tâm phục vụ hành chính công và nâng cao kỹ năng giao tiếp, công nghệ và quản trị hiện đại cho cán bộ công chức cấp xã.

Cụ thể, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải rà soát, bố trí đầy đủ nhân lực, cơ sở vật chất và trang thiết bị cho Trung tâm phục vụ hành chính công ở cả cấp tỉnh và cấp xã. Mục tiêu là đáp ứng các lĩnh vực phát sinh hồ sơ nhiều như hộ tịch, đất đai, đăng ký hộ kinh doanh, xây dựng… cũng như những thủ tục mới được phân cấp.

Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ và cơ quan ngang bộ phải theo dõi sát việc tổ chức bộ máy, thực thi nhiệm vụ đã phân cấp cho địa phương, gửi báo cáo Thủ tướng Chính phủ qua Văn phòng Chính phủ và Bộ Nội vụ vào thứ năm hàng tuần để kịp thời điều chỉnh, tháo gỡ vướng mắc.

Đặc biệt, Thủ tướng giao Bộ Tài chính chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam phối hợp Bộ Công Thương khẩn trương cung cấp điện, xóa các điểm thiếu điện ở thôn, bản trên cả nước trước ngày 1/10. Cùng thời hạn này, Bộ Khoa học và Công nghệ phải thúc tiến độ ‘xóa các điểm lõm sóng’ để người dân vùng sâu, vùng xa được kết nối.

Trên cơ sở hạ tầng được hoàn thiện, các bộ, ngành, địa phương phải ưu tiên xây dựng chương trình và chỉ đạo tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng công nghệ, quản lý hành chính hiện đại và kỹ năng giao tiếp cho cán bộ, công chức – nhất là cán bộ cấp xã ở vùng khó khăn – hoàn thành trước 1/8.

Nội dung tập huấn được yêu cầu bám sát những lĩnh vực cấp thiết trong giai đoạn vận hành bộ máy mới như thuế, đăng ký kinh doanh, đất đai, môi trường, y tế, giáo dục… Việc cập nhật kiến thức phải thực hiện ‘thường xuyên, liên tục’ để bảo đảm đội ngũ cán bộ thích ứng nhanh với nhiệm vụ mới.

Theo Nghị định 171 về đào tạo, bồi dưỡng công chức, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh được giao chủ trì biên soạn chương trình ‘Quản lý nhà nước cấp phòng ở cấp xã’ với thời lượng 4 tuần. Trường chính trị tỉnh/thành phố đứng ra tổ chức lớp và cấp chứng chỉ – điều kiện bắt buộc đối với chủ tịch, phó chủ tịch và trưởng bộ phận chuyên môn xã.

Chủ tịch, phó chủ tịch và trưởng bộ phận chuyên môn cấp xã phải hoàn thành khóa học này trong vòng 12 tháng kể từ ngày được bổ nhiệm. Đối với công chức chuyên môn, UBND tỉnh lập kế hoạch đào tạo giai đoạn 2025-2030, ưu tiên triển khai ngay trong năm 2025 theo yêu cầu vị trí việc làm (kỹ năng số, đạo đức công vụ, quốc phòng – an ninh…).

UBND tỉnh sẽ phê duyệt kế hoạch đào tạo và sử dụng nguồn tiết kiệm chi thường xuyên để chi trả. Danh sách học viên được công khai, quá trình học tập được giám sát chặt chẽ. Kết quả khóa học sẽ được tính vào tiêu chí xếp loại công chức hằng năm.

Lãnh đạo xã quá hạn 12 tháng chưa có chứng chỉ hoặc học viên bỏ học đều chịu chế tài: Bị xem xét miễn nhiệm hoặc phải bồi hoàn toàn bộ chi phí theo Điều 8 Nghị định 171.

Đối với công chức chuyên môn – tức những cán bộ không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý – Nghị định 171 quy định họ phải được bồi dưỡng theo vị trí việc làm do sở Nội vụ tham mưu, trên cơ sở khung chương trình Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh ban hành.

Các khoá học (tối thiểu 40 tiết mỗi năm) do trường chính trị tỉnh tổ chức, tập trung vào ba nhóm năng lực: kỹ năng số và chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính; đạo đức, văn hoá phục vụ người dân; kiến thức quốc phòng – an ninh và pháp luật mới ban hành.