TP.HCM mới – Động lực phát triển công nghiệp từ tiềm năng đến hành động

Chiều ngày 17/7, tại Hà Nội, Sở Công Thương TP.HCM đã phối hợp với báo Tuổi Trẻ tổ chức tọa đàm ‘Động lực phát triển công nghiệp TP.HCM – Từ tiềm năng đến hành động’. Diễn đàn này nhằm tìm lời giải đáp cho những thách thức và cơ hội trong việc phát triển công nghiệp của TP.HCM mới.

Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, cho rằng siêu đô thị TP.HCM cần tái cấu trúc không gian công nghiệp theo nguyên tắc ‘phân vai’. Theo đó, TP.HCM cũ sẽ giữ vai trò bộ não trung tâm R&D, tài chính, điều phối sản xuất. Trong khi đó, Bình Dương – Đồng Nai sẽ là cực sản xuất công nghệ cao, Bà Rịa – Vũng Tàu là trung tâm cảng biển và công nghiệp năng lượng, và Long An là trung tâm chế biến nông sản gắn liền ĐBSCL.

TS Huỳnh Thanh Điền, ĐH Nguyễn Tất Thành, gọi đây là ‘trục lõi chuỗi giá trị công nghiệp’, với TP.HCM mở rộng làm hạt nhân dẫn dắt – từ thiết kế, sản xuất đến logistics. Tuy nhiên, để trục này vận hành, ông nhấn mạnh cần một cơ quan đủ quyền lực ‘chủ xị’ liên kết vùng.

TS Trương Minh Huy Vũ, viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, chỉ rõ bài toán quy hoạch giá đất công nghiệp khu TP cũ cao khiến doanh nghiệp ngán ngại. Theo ông, cần phải mở rộng sang Bình Chánh, Củ Chi, quy hoạch các cụm công nghiệp đan xen đô thị, nơi người lao động được sống, làm việc, học tập trong một không gian chung.

Bên cạnh đó, ông Vũ đặc biệt lưu ý đến vai trò của công nghiệp biển và năng lượng tái tạo trong chiến lược phát triển mới. Với đường bờ biển dài từ Cần Giờ đến Xuyên Mộc, TP.HCM có thể phát triển cụm công nghiệp ven biển hiện đại, tích hợp điện gió ngoài khơi, logistics hàng hải và sản xuất công nghiệp nặng.

TS Trần Du Lịch, chủ tịch Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện nghị quyết 98 của Quốc hội, cho biết Đảng, Nhà nước đã lựa chọn đường đi của đất nước không phải dựa theo trình tự thông thường, mà là giải các ‘bài toán ngược’. Đó là đặt ra các đề bài Việt Nam sẽ là gì vào năm 2030, vào năm 2045, từ đó để tính toán giải bài toán này.

Ông Lịch cho rằng TP.HCM phải giải bài toán một cách tiên phong, nếu đi theo kiểu ‘sách giáo khoa’ thì sẽ rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Công nghiệp TP.HCM không thể tăng trưởng theo chiều ngang, dùng lao động rẻ mà cần chuyển đổi xanh, chuyển đổi số.

Để đạt được mục tiêu này, ông Lịch đề xuất cần tính toán lại, khu vực TP.HCM cũ không nhất thiết cần quỹ đất công nghiệp theo mức đó, mà có thể chuyển dịch sang Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu. Hình thành ‘vành đai công nghiệp đô thị dịch vụ’ từ Bình Dương về Cái Mép – Thị Vải tại Bà Rịa – Vũng Tàu.

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, thẳng thắn nhìn nhận TP.HCM dù đóng góp 30% GRDP vẫn đối mặt nhiều điểm nghẽn chi phí logistics cao, thiếu đất công nghiệp sạch, công nghệ sản xuất lạc hậu, tự động hóa thấp, và sức ép từ các rào cản thương mại quốc tế.

Từ những thách thức và cơ hội đó, các chuyên gia và doanh nghiệp đã đề xuất nhiều giải pháp để phát triển công nghiệp của TP.HCM mới. Ông Nguyễn Thế Duy, phó tổng giám đốc Becamex, cho rằng bài toán phát triển công nghiệp hiện nay không thể giải theo kiểu đơn lẻ. Cần tư duy như một đội bóng, xác định rõ vai trò của các ‘tiền đạo’, tức những khu vực có tiềm năng đột phá, rồi chuyền ‘quả bóng vàng’, nguồn lực đầu tư đúng chỗ, đúng lúc.

Muốn công nghiệp bứt phá, phải chuyền đúng ‘quả bóng vàng’. Ông Duy cho rằng Becamex sẵn sàng đóng vai trò kết nối giữa doanh nghiệp, chính quyền, các định chế tài chính giáo dục đổi mới sáng tạo, để hình thành một hệ sinh thái công nghiệp hiện đại, hiệu quả và hấp dẫn trong không gian TP.HCM mở rộng.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Lộc Hà, phó chủ tịch UBND TP.HCM, đã giao Sở Công Thương khẩn trương tổng hợp các ý kiến đề xuất, tham luận để báo cáo, tham mưu cho lãnh đạo UBND TP.HCM kịp thời chỉ đạo các giải pháp, nhiệm vụ cho các đơn vị có liên quan.

TP.HCM mới – một đô thị mạnh về công nghiệp – thương mại – dịch vụ, có sức cạnh tranh quốc tế, đang là mục tiêu hướng tới. Với sự hợp tác và đồng lòng của các bên, TP.HCM mới hoàn toàn có thể trở thành trung tâm công nghiệp xanh, phát triển bền vững của cả nước.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam, phối hợp với Đại học Mỏ – Địa chất Hà Nội và Đại học Bách khoa TP.HCM, sắp tổ chức Hội thảo quốc tế về ‘Truy cập Không gian thông minh và ứng dụng’ (IAAA2025) từ ngày 16 đến 18 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này nhắm tới mục tiêu thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng công nghệ không gian trong nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, đô thị và các ngành liên quan, bên cạnh việc tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.

Hội thảo sẽ tập trung vào việc thảo luận về truy cập không gian thông minh, mạng lưới không gian, cảm biến từ xa, trí tuệ nhân tạo và các ứng dụng thực tiễn trong cuộc sống và sản xuất. Sự kiện dự kiến sẽ quy tụ gần 50 trường đại học và viện nghiên cứu hàng đầu trong và ngoài nước, cùng với các chuyên gia và nhà khoa học uy tín quốc tế. Sự kiện có sự góp mặt của các diễn giả uy tín đến từ Mỹ, Đức, Pháp, Hàn Quốc và Nhật Bản, những người sẽ trình bày các nghiên cứu đột phá và chia sẻ xu hướng mới nhất về công nghệ không gian, cảm biến, trí tuệ nhân tạo và ứng dụng của chúng trong phát triển bền vững, hiện đại hóa nền nông nghiệp và các ngành công nghiệp khác.

TS. Nguyễn Công Tiệp, Phó Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cho biết hội thảo năm nay đặc biệt có sự tham gia của nhiều giáo sư nổi tiếng đến từ các trường đại học và viện nghiên cứu hàng đầu trên thế giới. Hội thảo có 39 bài trình bày báo cáo khoa học được chọn lọc từ gần 100 bài đăng ký, thể hiện sự quan tâm mạnh mẽ của cộng đồng khoa học quốc tế đối với chủ đề này. Toàn văn các bài báo này sẽ được xuất bản trong bộ Lecture Notes in Networks and Systems (LNNS) của nhà xuất bản Springer, thuộc danh mục Scopus.

Hội thảo nhắm tới việc tạo diễn đàn để các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và sinh viên cùng trao đổi, chia sẻ các nghiên cứu mới nhất, thúc đẩy hợp tác liên ngành và ứng dụng công nghệ không gian trong phát triển bền vững và hiện đại hóa nền nông nghiệp công nghiệp, đô thị và các ngành liên quan ở Việt Nam. Đồng thời, sự kiện còn góp phần thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22 tháng 12 năm 2024 của Bộ Chính trị về ‘Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia’.

Thông qua hội thảo này, các bên tham gia sẽ có cơ hội để tăng cường giao lưu, hợp tác và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ không gian trong nhiều lĩnh vực của đời sống và sản xuất. Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trong cộng đồng khoa học quốc tế.

Các chuyên gia và nhà khoa học tham gia hội thảo sẽ có cơ hội trình bày và thảo luận về các nghiên cứu và ứng dụng mới nhất của công nghệ không gian thông minh. Điều này sẽ giúp thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực này và tạo ra các cơ hội hợp tác mới giữa các tổ chức và doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Với sự tham gia của các diễn giả uy tín và các nhà khoa học hàng đầu, hội thảo ‘Truy cập Không gian thông minh và ứng dụng’ (IAAA2025) dự kiến sẽ là một sự kiện quan trọng và có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực công nghệ không gian và ứng dụng trong thời gian tới.

Ngày 16/7, tại Hà Nội, đồng chí Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao đã dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Công Thương lần thứ I nhiệm kỳ 2025-2030. Sự kiện này cũng có sự tham gia của đồng chí Phạm Tất Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, cùng các lãnh đạo từ các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương.

Về phía Bộ Công Thương, đại hội có sự tham gia của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, các ủy viên Ban Thường vụ, ủy viên Ban Chấp hành cùng 250 đại biểu ưu tú đại diện cho 2.671 đảng viên của 38 tổ chức đảng trực thuộc Đảng bộ Bộ Công Thương.

Đại hội Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra với phương châm ‘Đoàn kết – Dân chủ – Kỷ cương – Đổi mới – Phát triển’. Nhiệm vụ chính của đại hội là tổng kết, đánh giá khách quan và toàn diện kết quả lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2020-2025; rút ra các bài học kinh nghiệm và quyết định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp mang tính đột phá để lãnh đạo, chỉ đạo ngành công thương tiếp tục thực hiện thành công các nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đánh giá cao Đảng bộ Bộ Công Thương đã chủ động, sớm tổ chức thành công đại hội ở 38 đảng bộ, chi bộ trực thuộc. Báo cáo chính trị và các văn kiện đã được chuẩn bị bài bản, công phu, thể hiện trách nhiệm cao và tâm huyết của toàn thể cán bộ, đảng viên trong Đảng bộ.

Trong 5 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức và đạt được nhiều thành tích quan trọng. Kinh tế – xã hội tiếp tục phát triển tích cực với nhiều điểm sáng; hoàn thành toàn bộ 15/15 chỉ tiêu đề ra (năm 2024). Tăng trưởng GDP đạt 7,09% năm 2024 và 7,52% trong 6 tháng đầu năm 2025.

Ngành công thương đã có nhiều thành tích đột phá, đóng góp vào kết quả phát triển kinh tế – xã hội. Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng, ban hành và sửa đổi nhiều văn bản pháp luật quan trọng trong lĩnh vực năng lượng và công nghiệp. Việc thực hiện quy hoạch và phát triển mạng lưới điện và năng lượng quốc gia cũng đạt được nhiều thành tích, tiến bộ vượt bậc.

Xuất nhập khẩu tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp chủ lực vào tăng trưởng kinh tế. Năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 786,29 tỷ USD. Công tác phòng vệ thương mại đã xử lý thành công hầu hết các vụ việc lớn, bảo vệ hàng hóa Việt Nam trên hành trình vươn ra thế giới.

Thị trường trong nước tiếp tục đà tăng trưởng vững chắc. Thương mại điện tử vượt mốc 25 tỷ USD năm 2024, tăng trưởng 22% so với năm 2023. Công nghiệp có bước phục hồi mạnh mẽ, tăng trưởng ngoạn mục 8,4%.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cũng chỉ ra một số hạn chế, bất cập của ngành như chưa kịp thời trong việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ đạo của cấp trên; vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu.

Về định hướng trong thời gian tới, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Công Thương cần tiếp tục giữ vững vai trò là cơ quan quản lý nhà nước chủ lực về công nghiệp và thương mại. Bộ cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện các nhiệm vụ chính trị trong quản lý nhà nước của ngành; phấn đấu hoàn thành tốt các mục tiêu, đạt và vượt các chỉ tiêu được Quốc hội, Chính phủ giao.

Bộ Công Thương cần tập trung triển khai tốt 4 quy hoạch trọng điểm quốc gia của ngành trong giai đoạn tới. Đồng thời, Bộ cần định hình một tầm nhìn mới trong thời đại mới, quyết tâm đổi mới tư duy, xác lập bản sắc kinh tế mới dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ Công Thương cần bảo vệ thị trường trong nước và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt; phát triển thương mại hiện đại, bền vững, gắn với xuất khẩu giá trị cao; đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế và thực hiện tốt các cam kết, thỏa thuận thương mại quốc tế.