Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập thủy điện khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng biến nó trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất trên thế giới. Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã chủ trì lễ khởi công dự án vào ngày 19/7 tại thành phố Nyingchi, thuộc khu tự trị Tây Tạng.
Dự án này nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, dòng sông quan trọng chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh trước khi đổ ra biển. Dự kiến, công trình sẽ bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang với tổng mức đầu tư lên tới khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ, tương đương 167 tỷ USD.
Sau khi hoàn thành, dự án này được kỳ vọng sẽ tạo ra công suất điện lên tới 300 tỷ kilowatt-giờ mỗi năm, gấp ba lần công suất của Đập Tam Hiệp, một trong những đập thủy điện lớn nhất thế giới hiện nay. Với quy mô này, dự án hứa hẹn sẽ trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới.
Trung Quốc đã lên kế hoạch cho dự án này từ năm 2020, như một phần của kế hoạch phát triển 5 năm nhằm khai thác tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để triển khai. Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới được thành lập, sẽ đóng vai trò là chủ đầu tư dự án.
Dù Trung Quốc khẳng định dự án đã trải qua đánh giá khoa học nghiêm ngặt và cam kết không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu, dự án vẫn gây ra lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh. Các quốc gia này lo ngại về ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và tác động môi trường.
Trước những lo ngại này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng khẳng định rằng dự án có thể hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu. Tuy nhiên, Ấn Độ đã đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh, dường như nhằm khẳng định quyền sử dụng nguồn nước của mình.
Khi dự án hoàn thành, nguồn điện được tạo ra chủ yếu sẽ phục vụ cho nhu cầu phát triển trong khu vực Tây Tạng, đồng thời cũng sẽ cung cấp điện ra ngoài theo các đường truyền tải mới được xây dựng. Việc triển khai dự án này không chỉ là một bước tiến trong việc khai thác năng lượng tái tạo của Trung Quốc mà còn là một phần trong chiến lược phát triển của nước này tại khu vực Tây Tạng.
Giới chuyên gia và các bên liên quan đang theo dõi sát sao tiến trình của dự án, đồng thời hy vọng rằng các bên sẽ đảm bảo các tiêu chuẩn cao nhất về bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội trong quá trình thực hiện dự án.
